Steun de muiterij van de Bounties!

Willem Minderhout. Verschenen in Socialisme & Democratie 4, 2003.

Onlangs kreeg een vriendin van mij te horen dat het Turkse consulaat haar geen uittreksel uit het geboorteregister wil verstrekken omdat ze met een 'oorspronkelijke' Nederlander wil trouwen. Zij is Nederlands staatsburger, maar moet nu de gang naar haar geboortedorp maken om dat papiertje op te halen, alvorens te kunnen trouwen. Na zich aan de sociale dwang van haar omgeving te hebben ontworsteld, tracht nu de overheid van haar geboorteland haar 'assimilatie' te dwarsbomen.

Voor mij was dit nieuw. Uiteraard was mij de beruchte 'namenlijst' bekend. Koerden met de Turkse nationaliteit mogen hun kinderen geen Koerdische voornamen geven, maar ook gemengd gehuwden of 'gewone Turken' mogen hun kinderen geen Jan of Marietje noemen. Mijn vriendin was verbaasd over mijn naïveteit. "Iedere Turk weet dat hij door het stof moet als hij iets van het consulaat gedaan wil krijgen. Zeker als je de nationaliteit van het migratieland hebt aangenomen." En dan is, naar ik vermoed, Turkije waarschijnlijk één van de meest liberale 'donorlanden'.

Het is op zich verhelderend dat Jan Lunsing van de Groningse PvdA-werkgroep 'Interculturele Samenleving' verschil maakt tussen 'integratie' en 'assimilatie'.[1] Het laatste, aanpassing aan de Nederlandse mores, zou volgens zijn werkgroep niet het doel van de PvdA (moeten) zijn. Lunsing heeft het, zo blijkt tussen de regels door, vooral over 'eerste generatie migranten' uit Islamitische landen. Integratie, impliciet gedefinieerd als 'wegwijs raken in de Nederlandse samenleving', zou de enige eis kunnen zijn die de Nederlandse samenleving aan deze groep migranten zou mogen stellen. Hiernaast zouden 'wederzijdse terechtwijzingen' op grond van gelijkwaardigheid, bijvoorbeeld met betrekking tot het slaan van vrouwen, de dialoog op gang moeten houden. Lunsing geeft overigens geen voorbeeld van de 'wederzijdsheid' in dezen. Los van dit slecht gekozen voorbeeld - migranten dienen zich gewoon aan de wet te houden - heeft Lunsing uiteraard gelijk dat voor veel eerste generatie migranten een zekere mate van integratie (taal!) het hoogst bereikbare streven is.

Mijns inziens is dit echter niet, of veel minder, van toepassing vanaf de tweede generatie. Die zijn namelijk wel opgegroeid met Ajax en Feijenoord en ze weten op zijn minst van het bestaan van spruitjes af en dat je geacht wordt die vies te vinden. 'Soevereiniteit in eigen kring' is geen PvdA-, maar een CDA-gedachte. De PvdA kan daar op zijn minst de kanttekening bij zetten dat dit op vrijwillige basis dient te geschieden. De zich emanciperende migrant, die zich tracht te ontworstelen aan de beperkende aspecten van zijn achtergrond, zoals eens de arbeider, dient echter de doelgroep te zijn. Sociale druk, pregnant verwoord in het vooral onder Surinamers gangbare verwijt aan assimilanten dat ze 'bounties' zijn: zwart van buiten, maar wit van binnen, mag niet versterkt worden door groepsgerichte opvattingen bij politieke partijen en overheidsinstanties. De SDAP/PvdA is niet voor niets altijd de partij geweest waar 'geassimileerde' joden, katholieken die zich niet veel van hun bisschoppen aantrokken, vrijzinnige christenen en atheïsten elkaar troffen.

Door de onheldere houding van de PvdA op dit punt oefent de partij een grote aantrekkingskracht uit op groeperingen als Milli Görüs. Nu heb ik niets tegen Milli Görüs e.t.q., alleen is het niet bepaald een sociaal-democratische beweging. Het effect hiervan is dat (in potentie) sociaal-democratische migranten zich niet in de PvdA herkennen en naar de VVD uitwijken. Uiteraard bepleit ik niet dat de PvdA dezelfde xenofobe trekken gaat vertonen als CDA en VVD. Wat dat betreft kan de electorale aantrekkingskracht van de PvdA op de meer traditionele moslims, zolang het CDA deze 'natuurlijke achterban' niet wil bedienen, of niet weet te bereiken, blijven bestaan. We moeten echter stoppen met het rekruteren van vertegenwoordigers uit de Moslimzuiltjes, maar de kant kiezen van de dissenters.

Bovendien wordt het tijd dat de PvdA er bij de regering op aandringt dat de diplomatieke vertegenwoordigingen van de donorlanden gemaand wordt hun (ex-)onderdanen op een fatsoenlijke wijze te behandelen. Ook als ze 'geassimileerd' zijn.

Steun de muiterij van de bounties!
Willem Minderhout

[1] Jan R. Lunsing, 'Een dramatisch misverstand', S&D 3, 2003