donderdag 14 juni 2012

Leve ons representatieve stelsel! Zes amendementen voor het ontwerpverkiezingsprogramma van de PvdA


De PvdA is voor meer zeggenschap, maar zijn we ook voor directe democratie? Zes kant en klare amendementen op het ontwerpverkiezingsprogramma. Wie dient ze in?
Zijn verkiezingsprogramma’s belangrijk? Ze geven altijd een beetje  de indruk dat het een foto van een partij in zijn zondagse pak is, waar je je maandag niet veel van hoeft aan te trekken. Je moet je vooral niet blindstaren op details van deze, zeker waar het de PvdA betreft, al te gedetailleerde geschriften.

Er worden in die programma’s echter wel ‘grote lijnen’ uitgezet.  In het ontwerpprogramma van de PvdA vinden die meestal mijn instemming, soms een schouderophalen   - het zal wel – en af en toe verbijstering.
Die verbijstering trof mij toen ik het hoofdstuk ‘democratie en bestuur’ las.  Het hoofdstuk begint uitermate inspirerend.  De PvdA streeft naar een sterke samenleving en een sterke democratie, waarin burgers en gemeenschappen mede vorm geven aan de publieke zaak en waarin burgers daadwerkelijk invloed kunnen uitoefenen op het bestuur. In het klein in de buurt, op het werk, de school en in het groot op het gemeentelijke, Nederlandse en Europese beleid.’  
Halverwege dacht ik echter dat ik een oud programma van D66 aan het lezen was. Het begint al met de titel van het tussenkopje: ‘Een directe en herkenbare democratie’. Nederland kent een representatieve democratie en geen directe democratie en ik wil dat graag zo houden.
Volgens mij was en is dat ook een PvdA-standpunt. In het beginselmanifest staat niet voor niets: ‘De democratische rechtsstaat met haar parlementaire democratie, met het klassieke evenwicht van machten en haar nadruk op grondrechten blijft echter centraal staan. Wel dient zij een veelzijdiger karakter te krijgen, met meer varianten aan inspraak en bestuur. Hoofdstuk 3.4.2 van het beginselmanifest heet niet voor niets ‘De representatieve democratie’ waarbij ‘alle politieke macht gebaseerd (moet) zijn op een mandaat van kiezers.
Er staan nog meer ondoordachte en - wat mij betreft - zeer onwenselijke voorstellen in dit hoofdstuk van het ontwerp-verkiezingsprogramma. Ik heb ze op een rijtje gezet en van een amendement voorzien. Welke afdelingen nemen ze over?

Dit leidt tot de volgende amendementen:
Amendement 1
Het tussenkopje 2 ‘Een directe en herkenbare democratie’:  het woord ‘directe’ vervangen door  ‘representatieve’.

Toelichting: De PvdA is vanouds een voorstander van de representatieve democratie.
Amendement 2
De PvdA is voorstander van een correctief referendum en van burgerinitiatieven als instrument voor politieke agendering. Schrappen: ‘van een correctief referendum en’
Toelichting: Een representatieve democratie staat geenszins op gespannen voet met meer burgerparticipatie. ‘Correctieve referenda’ staan daar echter mee in schrille tegenspraak. Politieke vertegenwoordigers moeten ‘zonder last’ hun werk kunnen doen.


Amendement 3.
‘De PvdA streeft naar vergroting van zeggenschap van burgers over de aanstelling van bestuurders, te beginnen met de burgemeester. Dit kan bijvoorbeeld door het kiezen van de burgemeester door de gemeenteraad te doen plaatsvinden, telkens onmiddellijk na gemeenteraadsverkiezingen. Vervangen door: 'de PvdA is voor de door de Gemeenteraad gekozen burgemeester'


Toelichting:
Noch het direct kiezen van de minister-president, noch het direct kiezen van de commissaris van de koningin, noch het direct kiezen van de burgemeester past in ons representatieve stelsel.  Kamer, Staten en Raad zijn de domeinen van de volksvertegenwoordiging.  De PvdA stelt zich daarom al geruime tijd op het standpunt dat - omdat een kroonbenoeming uit de tijd is – CdK’s en burgemeesters dienen te worden gekozen door Staten en Gemeenteraad.  


Amendement 4
‘ Ook wil de PvdA de stemgerechtigde leeftijd vaststellen op 16 jaar. ‘ Geheel schrappen.
Toelichting:  Komt volledig uit de lucht vallen. Nederlanders zijn juridisch volwassen als ze 18 zijn. Er is geen enkele aanleiding om de kiesgerechtigde leeftijd (actief en passief?) te verlagen.  Beter onderwijs in geschiedenis en maatschappijleer ware hier beter op zijn plaats.


Amendement 5
´De rol van ons Staatshoofd moet op enkele punten worden herzien. De Koning(in) heeft in de toekomst geen rol meer in de Raad van State. Bij kabinetsformaties is het gewenst dat de Tweede Kamer het initiatief neemt in plaats van de Koning(in). In onze visie blijft de Koning(in) wèl lid van de regering zodat de ministeriële verantwoordelijkheid blijft bestaan.´  Geheel schrappen.
Toelichting:  Hier wordt een niet bestaand probleem opgelost, respectievelijk een nog niet bestaand probleem gecreëerd.  Het voorzitterschap van de RvS is zuiver ceremonieel, de rol van het staatshoofd bij de formatie is zuiver procedureel, maar daardoor (juist) erg nuttig. Bovendien, zie Rutte, is het weliswaar onfatsoenlijk, maar niet verboden als een (in)formateur zich niet aan deze procedure houdt.    
Amendement 6
‘De publieke sector moet meer doen met minder mensen. Wij willen een kleinere rijksoverheid en minder politici in gemeenten en provincies. ‘  Geheel schrappen.
Toelichting:
Een kleinere rijksoverheid is geen doel op zich. Bezuinigen op het aantal politici getuigt ofwel van een ‘weg met ons’-mentaliteit , ofwel  van een heimelijk verlangen de kiesdrempel te verhogen, of van beide.

Tot slot: het programma mag best wat korter. Deze voorstellen zullen niet alleen de overtuigingskracht maar ook de leesbaarheid verhogen.


Willem Minderhout
Het concept-verkiezingsprogramma van de PvdA vind je hier >>>
Het beginselmanifest van de PvdA vind je hier >>>