Yves Gijrath: Steun martelaar Eric Smit!

Deze ingezonden brief stond op woensdag 21 juli 2010 in Het Parool. Om een of andere reden is hij echter nergens online te vinden. Dan maar op 'De Willem'. De persvrijheid/vrijheid van meningsuiting staat op het spel en dat lijkt me belangrijk genoeg.

Willem


Journalisten moeten de waarheid kunnen blijven opschrijven, zonder angst kapot te worden geprocedeerd.

Ergens in februari 2009 plofte een vuistdikke envelop op de deurmat bij journalist Eric Smit. Afzender was Nina Brink, haar toenmalige postbode was advocaat Jurjen Pen. Op zich kon Smit, de auteur van Nina, de onweerstaanbare opkomst van een powerlady, weten dat de publicatie van dit boek niet zonder een zuchtje van zijn protagonist voorbij zou gaan. Nina is inmiddels veel gewend, maar lastige kritiek blijft nu eenmaal een beetje pijn doen. Zeker als die pijn wordt teweeggebracht door Eric Smit. Oké, hij is niet het braafste jongetje van de klas, maar het is een glorieus feit dat Eric als journalist altijd op zoek is naar de waarheid hij is waarschijnlijk één van de laatsten der journalistieke Mohikanen.

Als voormalig adjunct van bijtertje Quote heeft Smit door de jaren heen onophoudelijk geschopt tegen de schenen van zichzelf verrijkende zakenlieden. Wie deze achtergrond kent, zag uit naar de feiten die hij ging onthullen toen hij zijn pijlen van nieuwsgierigheid en vasthoudendheid richtte op één van Nederlands spraakmakendste zakenvrouwen van de afgelopen decennia.

Het anekdotische boek, uitgegeven door Prometheus, geeft een scherp en feitelijk beeld van mevrouw Brink. Persoonlijk begrijp ik niet zo goed waar zij en haar kompaan Pieter Storms zich druk om maken. Nina is geen Moeder Teresa en zakendoen aan de top is nu eenmaal een meedogenloze activiteit. Dat zij in het verleden nogal bruusk haar doelen heeft willen realiseren, is inherent aan de huidige cultuur van ondernemen in de westerse wereld nee, waar ter wereld dan ook. Nina heeft niet de rozenkrans gebeden in de hoop dat haar vele miljoenen ten deel zouden vallen: zij is een icoon van het zakendoen op het scherp van de snede.

Financieel is zij er in elk geval niet minder van geworden. En ja, er zijn ook partijen zoals de grootbanken, de Zwitserse familie Sandoz en vooral ondernemer Dik Wessels die garen hebben gesponnen bij de beursintroductie van World Online. Nee, we praten hier niet over paters en nonnetjes: het zijn allemaal keiharde types met een roestvrijstalen dadendrang. En ja, er zijn duizenden particulieren die hun zuurverdiende spaarcentjes hebben zien verdampen. Het is zeker relevant te achterhalen wie schuldig is geweest aan het debacle van World Online. En het is vooral relevant te constateren dat er veel gezinnen zijn geweest die hier veel verdriet en persoonlijk leed door hebben gekend.  

Nina Brink en Pieter Storms, die het tot voor kort op televisie opnam voor 'de kleine man die vermorzeld werd door het grote geld', moeten beseffen dat je de wereld niet kunt besturen vanuit een Falcon 2000 (een privévliegtuigje van 25 miljoen euro), dat de onthutsende gelddrang van bankiers, beheerders van investeringsfondsen en hun volgers symboliseert. Ze hebben met een vork schrijvende urenschrijvers als mr. Paul Russell ingehuurd om Eric Smit de mond te snoeren.

Voor mijn werk vertoef ik regelmatig in Rusland. Als je daar hinder van het kritische journaille ondervindt, schakel je een huurmoordenaar in, koop je de rechter om of laat je een vriendenclub van Tsjetsjeense rebellen een auto opblazen.

Daarom vind ik de zaak-Smit/Brink meer dan een stukje op de voorpagina van Het Parool: het gaat om de grondslagen van de rechtsstaat. Het is meer dan de strijd van David tegen Goliath: het gaat erom of journalisten bij het schrijven van een stuk zich afvragen of hun stuk consequenties gaat krijgen voor persoon en gezin.

De angst voor mastodonten zoals Brink, die met gemak ieder individu kapot kan procederen, zou in de toekomst kunnen betekenen dat de 'waarheid' onder het tapijt blijft kleven. Zonder enig waardeoordeel uit te spreken over de inhoudelijke kant van het boek (nogmaals, ik zie niet wat Brink en Storms nu zo erg vinden), kan ik begrijpen dat Smits zich opgejaagd voelt.

Nina Brink duldt geen tegenspraak en is tot alles bereid. Daarbij past zij immer de tactiek van de verschroeide aarde toe. En er zijn altijd hijgerige advocaten te vinden die het verschroeien met wat extra brandstof willen versnellen. Haar waarheid is de enige waarheid. Nee, Brink is geen heks. Maar ze beschikt niet over enige mate van zelfreflectie of zelfkritiek. Doorprocederen tot de tegenstander ademloos en munitieloos is, luidt haar motto en Storms is het nieuwe soldaatje dat ze de loopgraven kan insturen.

Ik denk niet dat Smit bij publicatie enig idee had van de omvang van het martelaarschap dat Brink voor hem in petto had. Maar de retoriek en de vernietigingsdrang van het liefdespaar hebben inmiddels zulke absurdistische vormen aangenomen dat we allang voorbij de kolder van een perverse klucht zijn.

Smits collega's mogen niet stilzwijgend toekijken. In Nederland hebben we helaas een prehistorisch rechtssysteem, waarin het leggen van beslagen net zo eenvoudig is als het kopen van een ijsje. Het gedrag van Brink is ook een gevaarlijke metafoor voor de vele duizenden 'schone' ondernemers in ons land, wier daden gelijkgesteld kunnen worden aan die van haar. Brink is een extreme uitzondering, een zeldzaam voorbeeld van een 'succesvolle' ondernemer die een spoor van ellende lijkt te hebben getrokken en toch de dans ontsprong. Daarom vind ik dat Eric Smit gesteund moet worden, teneinde uitdroging te voorkomen.

Ik zal één dezer dagen een fatsoenlijke donatie op de rekening van de stichting Muckraker overmaken. Deze stichting valt niet onder de beslagen en zal Smit helpen een eerlijke procedure te voeren zonder dat hij hoeft te buigen voor het kapitalistische geweld van Nederlands lieflijkste paar. Het rekeningnummer van deze stichting is 78.49.32.972, Triodos Zeist onder vermelding van 'Help Smit de zomer en winter door'.

Elke gift hoe klein ook is van belang als we allen vinden dat de vrijheid van meningsuiting gevrijwaard moet blijven van angstgevoelens en megaclaims. Zeker in het huidige tijdsbeeld is dat belangrijker dan ooit. Beter nog is dat Nina en Pieter Eric Smit met rust laten. Ze beseffen nog niet wat het voor hun imago betekent als ze Smit echt op de knieën krijgen. Denken ze dat het volk hen dan op handen zal dragen?

Yves Gijrath

De auteur is directeur van de Gijrath Media Groep.

Superjan heeft het artikel ingescand: http://yfrog.com/bhvlrcj